Η άνευ προηγουμένου κρίση νερού που μαστίζει τον πλανήτη απαιτεί πλέον δραστικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε και χρησιμοποιούμε τον πιο πολύτιμο ανθρώπινο πόρο.
Η κλίμακα της πρόκλησης είναι συγκλονιστική. Πάνω από το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων προέρχεται από περιοχές που αντιμετωπίζουν μείωση των αποθεμάτων γλυκού νερού.
Τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζουν λειψυδρία τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο.
Περισσότερα από 1.000 παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε μέρα, κατά μέσο όρο, από ασθένειες που σχετίζονται με το νερό.
Και αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, οι χώρες υψηλού εισοδήματος θα μπορούσαν να δουν το ΑΕΠ τους να συρρικνώνεται κατά 8% έως το 2050, ενώ οι χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα θα αντιμετωπίσουν απώλειες 10-15%.
Ωστόσο, αυτή η κρίση παρουσιάζει επίσης μια εξαιρετική ευκαιρία για την υποστήριξη μιας νέας οικονομικής θεωρίας του νερού που να αντιμετωπίζει τον υδρολογικό κύκλο ως παγκόσμιο κοινό αγαθό και όχι ως πηγή ενός αγαθού προς συσσώρευση ή ανταλλαγή.
Κατ’ αρχήν, θα πρέπει όλοι να συμφωνήσουν σε τρεις κρίσιμες διαπιστώσεις: Πρώτον, το νερό μας συνδέει όλους – όχι μόνο μέσω των ορατών ποταμών και λιμνών, αλλά και μέσω ατμοσφαιρικών ροών υγρασίας που ταξιδεύουν σε όλες τις ηπείρους.
Δεύτερον, η κρίση του νερού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας, καθεμία από τις οποίες επιταχύνει τις άλλες σε έναν φαύλο κύκλο.
Και, τρίτον, το νερό διαπερνά κάθε στόχο βιώσιμης ανάπτυξης, από την επισιτιστική ασφάλεια και την υγεία έως την οικονομική ανάπτυξη.
Ωστόσο, πολύ συχνά, οι επενδύσεις στο νερό ακολουθούν το αποτυχημένο εγχειρίδιο της χρηματοδότησης για το κλίμα και την ανάπτυξη. Υπάρχει η τάση να υποτιμάται το ιδιωτικό κεφάλαιο χωρίς να διασφαλίζονται οι δημόσιες αποδόσεις, να χρηματοδοτούνται έργα χωρίς στρατηγική κατεύθυνση και να αντιμετωπίζεται το νερό ως τεχνικό πρόβλημα και όχι ως συστημική πρόκληση.
Τέτοιες προσεγγίσεις ενέχουν τον κίνδυνο δημιουργίας υποδομών ύδρευσης που εξυπηρετούν τους επενδυτές περισσότερο από τις κοινότητες, επιδεινώνουν τις υπάρχουσες ανισότητες και δεν αντιμετωπίζουν την αλληλένδετη φύση των κρίσεων για το νερό, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα.
Αυτή η διασύνδεση απαιτεί ένα νέο οικονομικό πλαίσιο που στοχεύει στη διαμόρφωση των αγορών προληπτικά και όχι απλώς στην επιδιόρθωση των αποτυχιών εκ των υστέρων. Πρέπει να περάσουμε από τη βραχυπρόθεσμη σκέψη κόστους-οφέλους στη μακροπρόθεσμη δημιουργία αξίας, και αυτό απαιτεί επενδύσεις προσανατολισμένες στην αποστολή που διαμορφώνουν τις αγορές για το κοινό καλό.
Οι αποστολές απαιτούν σαφείς στόχους – όπως η διασφάλιση ότι κανένα παιδί δεν θα πεθάνει από μη ασφαλές νερό έως το 2030. Όταν καθοριστούν οι στόχοι, η χρηματοδότηση μπορεί να ευθυγραμμιστεί με αυτούς μέσω διατομεακών προσεγγίσεων που καλύπτουν τη γεωργία, την ενέργεια, τη μεταποίηση και τις ψηφιακές υποδομές.
Αντί να επιλέγονται τομείς ή τεχνολογίες, το ζητούμενο είναι να βρεθούν πρόθυμοι εταίροι σε όλους τους κλάδους για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων. Τέτοιες επενδύσεις με επίκεντρο την αποστολή μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε οικονομική διαφοροποίηση, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες εξαγωγών και αναπτυξιακές οδούς.
Σήμερα, περισσότερα από 700 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως διοχετεύονται σε επιδοτήσεις για το νερό και τη γεωργία, οι οποίες συχνά ενθαρρύνουν την υπερβολική χρήση και τη ρύπανση.
Ανακατευθύνοντας αυτούς τους πόρους προς μια γεωργία που χρησιμοποιεί αποδοτικά το νερό και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, με σαφείς όρους, θα μπορούσαμε να μεταμορφώσουμε την οικονομία του νερού από τη μια μέρα στην άλλη.
Για τον σκοπό αυτό, οι δημόσιες τράπεζες ανάπτυξης μπορούν να παρέχουν κεφάλαια για υποδομές ύδρευσης, απαιτώντας παράλληλα από τους ιδιώτες εταίρους να επανεπενδύσουν τα κέρδη τους στην προστασία των λεκανών απορροής.
Τα οικονομικά επιχειρήματα για δράση είναι πειστικά. Η Διεθνής Επιτροπή για τις Επενδύσεις στο Νερό για την Αφρική δείχνει ότι κάθε 1 δολάριο που επενδύεται σε ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης αποφέρει απόδοση 7 δολαρίων.
Η ασφάλεια των υδάτων στηρίζει τις φιλοδοξίες των ανθρώπων για υγεία, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, ευημερία και ειρήνη. Η επένδυση στο νερό ισοδυναμεί με επένδυση στο μέλλον του κόσμου.
Πηγή: Project Syndicate
