Η σεξουαλική βία σε εμπόλεμες ζώνες παγκοσμίως αυξήθηκε κατά 25% το 2024, με τον μεγαλύτερο αριθμό περιστατικών να καταγράφεται στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Κονγκό, την Αϊτή, τη Σομαλία και το Νότιο Σουδάν, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ που δόθηκε στη δημοσιότητα την Πέμπτη.
Η ετήσια έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες αναφέρει ότι πάνω από 4.600 άνθρωποι επιβίωσαν από σεξουαλική βία το 2024, με την πλειονότητα των περιστατικών να διαπράττονται από ένοπλες ομάδες, ενώ ορισμένα και από κυβερνητικές δυνάμεις. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι τα επαληθευμένα στοιχεία του ΟΗΕ δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική παγκόσμια έκταση και συχνότητα αυτών των εγκλημάτων.
Η «μαύρη λίστα» της έκθεσης κατονομάζει 63 κυβερνητικές και μη κυβερνητικές ομάδες σε δώδεκα χώρες που είτε διέπραξαν είτε θεωρούνται υπεύθυνες για βιασμούς και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας σε συγκρούσεις — μεταξύ αυτών και μαχητές της Χαμάς, για την επίθεση στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, που πυροδότησε τον πόλεμο στη Γάζα.
Πάνω από το 70% των οντοτήτων που περιλαμβάνονται στη λίστα βρίσκονται εκεί για περισσότερα από πέντε χρόνια, χωρίς να έχουν λάβει ουσιαστικά μέτρα για την πρόληψη της βίας, τόνισε ο Γενικός Γραμματέας.
Προειδοποίηση του ΟΗΕ σε Ισραήλ και Ρωσία για ενδεχόμενη καταγραφή στη μαύρη λίστα
Για πρώτη φορά, η έκθεση περιλαμβάνει και δύο πλευρές που έχουν ειδοποιηθεί ότι ο ΟΗΕ διαθέτει «αξιόπιστες πληροφορίες» που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην καταγραφή τους στην επόμενη λίστα, εάν δεν λάβουν μέτρα πρόληψης. Πρόκειται για:
- Τις ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας, για κακοποίηση Παλαιστινίων κυρίως σε φυλακές και κέντρα κράτησης.
- Τις ρωσικές δυνάμεις και συνεργαζόμενες ένοπλες ομάδες, για κακοποίηση Ουκρανών αιχμαλώτων πολέμου.
Ο Πρέσβης του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Ντάνι Ντανόν, ο οποίος κυκλοφόρησε την επιστολή του Γκουτέρες την Τρίτη, δήλωσε ότι οι κατηγορίες είναι «βασισμένες σε προκατειλημμένες δημοσιεύσεις».
«Ο ΟΗΕ πρέπει να επικεντρωθεί στα σοκαριστικά εγκλήματα πολέμου και στη σεξουαλική βία της Χαμάς, και να ζητήσει την απελευθέρωση όλων των ομήρων», είπε.
Η ρωσική αποστολή στον ΟΗΕ αρνήθηκε να σχολιάσει την προειδοποίηση του Γενικού Γραμματέα.
Φρίκη και συστηματική κακοποίηση
Η έκθεση 34 σελίδων περιγράφει τις μορφές της «σεξουαλικής βίας που σχετίζεται με συγκρούσεις», όπως:
- βιασμός,
- σεξουαλική δουλεία,
- εξαναγκαστική πορνεία, εγκυμοσύνη ή έκτρωση,
- εξαναγκαστικός γάμος,
- βασανιστήρια μέσω σεξουαλικής βίας.
«Το 2024, η αύξηση των συγκρούσεων συνοδεύτηκε από πρωτοφανή επίπεδα βίας, εκτοπισμού και στρατιωτικοποίησης», αναφέρει ο Γκουτέρες. «Η σεξουαλική βία συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου, τρομοκρατίας και πολιτικής καταστολής».
Τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες και κορίτσια, ηλικίας από 1 έως 75 ετών. Οι επιθέσεις λαμβάνουν χώρα στο σπίτι, στους δρόμους ή ενώ προσπαθούν να εργαστούν. Σε Κονγκό και Μιανμάρ, αναφέρθηκαν εκτελέσεις θυμάτων μετά τον βιασμό.
Συχνά, η σεξουαλική βία χρησιμοποιείται ως μέσο ελέγχου περιοχών και φυσικών πόρων, ενώ γυναίκες που θεωρούνται «συνδεδεμένες» με αντίπαλες ομάδες στοχοποιούνται.
Περιοχές με σοβαρές καταγραφές περιστατικών
Κεντροαφρικανική Δημοκρατία:
Η ειρηνευτική αποστολή του ΟΗΕ κατέγραψε βιασμούς, ομαδικούς βιασμούς, εξαναγκασμένους γάμους και σεξουαλική δουλεία. Θύματα: 215 γυναίκες, 191 κορίτσια και 7 άνδρες.
Ανατολικό Κονγκό (DRC):
Καταγράφηκαν σχεδόν 800 περιστατικά με βιασμούς, ομαδικούς βιασμούς, σεξουαλική δουλεία και εξαναγκασμένους γάμους, «συχνά συνοδευόμενα από ακραία σωματική βία». Τα περιστατικά που αφορούν την ένοπλη ομάδα M23, η οποία πλέον ελέγχει την πόλη Γκόμα, αυξήθηκαν από 43 το 2022 σε 152 το 2024.
Σουδάν:
Μέσα στον εμφύλιο πόλεμο, οργανώσεις που παρέχουν υποστήριξη σε θύματα σεξουαλικής βίας κατέγραψαν 221 περιπτώσεις βιασμού με 147 θύματα κορίτσια και 74 αγόρια — το 16% ήταν κάτω των 5 ετών, περιλαμβανομένων τεσσάρων βρεφών ενός έτους.
Πηγή: Associated Press
