Στις 30 Ιουλίου του 1898 γεννήθηκε ένας από τους καλύτερους καλλιτέχνες της Βρετανίας.

Ο Henry Spencer Moore ήταν ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα και αναμφισβήτητα ο πιο διάσημος διεθνώς γλύπτης της περιόδου. Η καριέρα του διήρκεσε περισσότερες από έξι δεκαετίες και η δουλειά του συνεχίζει να θεωρείται εξαιρετικά συλλεκτική σε όλο τον κόσμο. Αν και είναι γνωστός κυρίως για τα μεγάλα, καμπυλωτά γλυπτά του με ξαπλωμένα γυμνά, ήταν ένας καλλιτέχνης που εργάστηκε επίσης με διάφορα μέσα, στυλ και θεματολογία. Διάσημα είναι τα ημι-αφηρημένα μνημειώδη μπρούτζινα έργα του, τα οποία μπορεί κανείς να δει σε όλο τον κόσμο.

Από σχέδια πολυσύχναστων σταθμών του υπόγειου σιδηρόδρομου κατά τη διάρκεια του London Blitz μέχρι εντελώς αφηρημένα διακοσμητικά υφάσματα – ο Moore ήταν ένας καλλιτέχνης που μπορούσε να τα κάνει όλα. Επιπλέον, η κληρονομιά του ως ολόπλευρος συνεχίζεται μέχρι σήμερα μέσα από το έργο του ιδρύματος που ιδρύθηκε στο όνομά του, το οποίο βοηθά καλλιτέχνες και νέους κάθε καταγωγής να διαπρέψουν στον τομέα που έχουν επιλέξει.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ο Henry Moore υπηρέτησε με το 15ο Σύνταγμα Τάγματος του Λονδίνου (Κομητεία του Λονδίνου), γνωστό και ως Τυφεκιοφόροι Δημόσιας Υπηρεσίας του Πρίγκιπα της Ουαλίας. Κατατάχθηκε οικειοθελώς στο Τάγμα τον Φεβρουάριο του 1917 σε ηλικία 18μιση ετών.

Το θέμα του καλλιτέχνη ήταν το γερασμένο σώμα. Έκανε αυτά τα σχέδια με τα χέρια του όταν ήταν ογδόντα ενός και υπέφερε από κακή υγεία. «Τα χέρια μπορούν να μεταφέρουν τόσα πολλά, μπορούν να παρακαλούν ή να αρνηθούν, να πάρουν ή να δώσουν, να είναι ανοιχτά ή σφιγμένα, να δείξουν περιεχόμενο ή άγχος. Μπορεί να είναι μικρά ή μεγάλα, όμορφα ή παραμορφωμένα» έλεγε.

Gray Tube Shelter από τον Henry Moore, 1940

Τα πρώτα χρόνια

Πριν από την καριέρα του ως καλλιτέχνης, ο Henry Mooe είχε ξεκινήσει να εκπαιδεύεται ως δάσκαλος. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1914, η βραχύβια θητεία του σε αυτό το επάγγελμα διακόπηκε σύντομα και σύντομα επιστρατεύτηκε να πολεμήσει. Υπηρέτησε στη Γαλλία ως μέρος των Τυφεκίων Δημόσιας Υπηρεσίας και αργότερα θα σκεφτόταν ότι του άρεσε περισσότερο το χρόνο της υπηρεσίας του.

Ωστόσο, το 1917, δέχτηκε επίθεση με αέρια που τον ανάγκασαν να νοσηλευτεί για αρκετούς μήνες. Όταν ανάρρωσε, επέστρεψε στην πρώτη γραμμή όπου υπηρέτησε μέχρι το τέλος του πολέμου και μετά μέχρι το 1919.

Με την επιστροφή του ξεκίνησε σοβαρά την πορεία του για να γίνει καλλιτέχνης. Περάσει μια περίοδο σπουδών σε σχολή τέχνης, χρηματοδοτούμενη από την κυβέρνηση. Δέχτηκε την προσφορά και παρακολούθησε  το Leeds School of Art για δύο χρόνια.

Grove Studios, Hammersmith, 1927

Ο καλλιτέχνης επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον  Cezanne, Gauguin, Kandinsky, Matisse– τους οποίους πήγαινε συχνά να δει τόσο στην Πινακοθήκη του Λιντς όσο και στα πολλά μουσεία που ήταν διάσπαρτα γύρω από το Λονδίνο. Επηρεάστηκε επίσης από τα αφρικανικά γλυπτά και τις μάσκες, όπως ο Amadeo Modigliani που είχε κάνει γνωστό τον εαυτό του μερικά χρόνια νωρίτερα στο Παρίσι.

Στο Πανεπιστήμιο Τέχνης του Λιντς γνώρισε την Barbara Hepworth η οποία θα γινόταν εξίσου, αν όχι ευρύτερα γνωστή γλύπτρια. Οι δυο τους μοιράζονταν μια διαρκή φιλία, που τους οδήγησε όχι μόνο να μετακομίσουν στο Λονδίνο για να σπουδάσουν στο Royal College of Art. αλλά συνεχίζοντας να κάνουν δουλειά ως απάντηση στον άλλο.

H γλυπτική

Κεφάλι γυναίκας του Henry Moore, 1926

Τα γλυπτά του Henry Moore, για τα οποία είναι πιο διάσημος, έχουν ομοιότητα και επιρροή από συγχρόνους του όπως η  Hepworth. Ωστόσο, οι επιρροές του περιλαμβάνουν επίσης έργα όπως προηγούμενων καλλιτεχνών, και συγκεκριμένα του Modigliani.  Η λεπτή αφαίρεση εμπνευσμένη από την αφρικανική και άλλη μη δυτική τέχνη, σε συνδυασμό με τις τολμηρές, μη γραμμικές άκρες τα καθιστούν άμεσα αναγνωρίσιμα ως δικά του.

Θεώρησε ως πρόκληση της ζωής του «να συνυπάρχουν τα δύο μεγάλα γλυπτικά επιτεύγματα – το ευρωπαϊκό και το μη ευρωπαϊκό –», σε μια μοναδική μορφή.

Δύο Μεγάλες Φόρμες του Henry Moore, 1966

Καθ` όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Moore χρησιμοποιούσε διάφορα μέσα για να πραγματοποιήσει το γλυπτικό του όραμα. Τα χάλκινα έργα του είναι αναμφισβήτητα μερικά από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα του και το μέσο προσφέρεται για τη ροή του στυλ του. Ο μπρούτζος, παρά τη φυσική του σύνθεση, μπορεί να δώσει την αίσθηση απαλότητας και ρευστότητας όταν βρίσκεται στα χέρια του κατάλληλου καλλιτέχνη.

Ομοίως, όταν επιδέξιοι καλλιτέχνες όπως ο Henry Moore εργάζονται με μάρμαρο και ξύλο, είναι σε θέση να ξεπεράσουν τη στιβαρότητα του υλικού και να του δώσουν μια μαξιλαριώδη εμφάνιση που μοιάζει με σάρκα. Αυτό ήταν τελικά ένα από τα χαρακτηριστικά των γλυπτών του που τα έκαναν, και συνεχίζουν να τα κάνουν, τόσο συναρπαστικά. Ήταν η ικανότητά του να παρουσιάζει μεγάλης κλίμακας, άψυχα αντικείμενα με μια αίσθηση οργανικής κίνησης και τρυφερότητας, κάτι που λίγοι είχαν καταφέρει να πετύχουν ποτέ πριν.

Σχέδια

Γκρι σωλήνας -καταφύγιο του  Henry Moore, 1940

Τα σχέδια του Henry Moore είναι εξίσου σημαντικά στην ιστορία της τέχνης και συναρπαστικά όπως τα γλυπτά του. Το πιο διάσημο, απεικόνισε την εμπειρία του από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο – την οποία είδε αυτή τη φορά από το εσωτερικό μέτωπο.

Έκανε μια σειρά από σχέδια από τις σκηνές στο μετρό του Λονδίνου, όπου μέλη του κοινού αναζητούσαν καταφύγιο κατά του Blitz, κατά τη διάρκεια του οποίου η γερμανική αεροπορία έριξε βόμβες στην πόλη του Λονδίνου για εννέα μήνες μεταξύ Σεπτεμβρίου 1940 και Μαΐου 1941.

Εξάλλου, ο Moore θα ένιωθε τον αντίκτυπο των βομβαρδισμών τόσο έντονα όσα κανένας άλλος. Το στούντιο του υπέστη σοβαρές ζημιές από μια βόμβα και με την αγορά τέχνης να καταρρέει, πάλεψε να βρει τα υλικά για να φτιάξει τα συνηθισμένα του γλυπτά. Μπορεί να συμπεράνει κανείς πόσο δύσκολο θα ήταν να βρει κοινό να τα αγοράσει.

Τα σχέδιά του στα υπόγεια καταφύγια μεταδίδουν την τρυφερότητα, την ευπάθεια και ακόμη και την ανθρωπιά των μορφών καθώς προστατεύονται από την επίθεση πάνω από το έδαφος. Ωστόσο, καταγράφουν επίσης κάτι από την ενότητα και την περιφρόνηση που περιείχε το συναίσθημα πολλών Βρετανών για εκείνη την περίοδο. Στην περίπτωση του Moore  ήταν πιθανώς ακόμη και μια πράξη περιφρόνησης από μόνα τους. Ο βομβαρδισμός μπορεί να περιόρισε την ικανότητά του να κάνει το έργο για το οποίο είχε γίνει γνωστός, αλλά δεν μπορούσε να τον εμποδίσει από το να συλλάβει το ανθρώπινο σώμα και να εξερευνήσει την κατάστασή του.

Γυναίκα με νεκρό παιδί από την Kathe Kollwitz, 1903, στο Barber Institute of Fine Arts, University of Birmingham 

Οι δεξιότητες σχεδίασης του Moore είναι τόσο ισχυρές όσο και η γλυπτική του ικανότητα, και αναμφίβολα το ένα δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς το άλλο. Οι μελέτες του για τα χέρια και τα σώματα θυμίζουν το έργο της Kathe Kollwitz. Πάντα όμως άφηνε το συμπέρασμα του αποχωρισμού του δικού του, απόκοσμου και ελαφρώς αφηρημένου στυλ.

Κλωστοϋφαντουργία

Ο Henry Moore δεν απέφυγε τον πειραματισμό, τόσο όσον αφορά το στυλ όσο και το μέσο. Γι` αυτό μπορεί να μην προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι δοκίμασε τις δυνάμεις του και στον σχεδιασμό υφασμάτων.

Οι αφηρημένες φόρμες του, οι οποίες εκδηλώθηκαν κυρίως στο γλυπτικό του έργο, προσφέρθηκαν φυσικά στη διαδικασία του σχεδιασμού γεωμετρικών μοτίβων – η οποία ήταν ολοένα και πιο δημοφιλής στη μεταπολεμική εποχή.

Κασκόλ που σχεδιάστηκε από τον Henry Moore και κατασκευάστηκε από την Ascher LTD, Λονδίνο, 1947

Ο Henry Moore αφιερώθηκε στο σχέδιο κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων μεταξύ 1943 και 1953. Το ενδιαφέρον του για τη χρήση του υφάσματος ξεκίνησε όταν του ανατέθηκε, μαζί με τον Jean Cocteau και τον Henri Matisse, να δημιουργήσει ένα σχέδιο για ένα κασκόλ από έναν Τσέχο κατασκευαστή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.

Για τον Moore, ήταν στη χρήση των υφασμάτων που μπορούσε να πειραματιστεί πιο ένθερμα με το χρώμα. Τα γλυπτά του ποτέ δεν το επέτρεψαν και το περιεχόμενο των σχεδίων του ήταν συχνά είτε απλώς για λόγους μελέτης είτε ως μέσο απεικόνισης της σκληρότητας της βρετανικής εμπειρίας της εποχής του πολέμου.

Για τον Moore, ο σχεδιασμός υφασμάτων ήταν επίσης ένα μέσο με πολιτικά κίνητρα για να κάνει το έργο του προσβάσιμο σε ένα ευρύτερο κοινό. Ήταν διαβόητα αριστερός στην πολιτική του οπτική, και ήταν η επιθυμία του η τέχνη να μπορεί και πρέπει να είναι προσβάσιμη σε όλους ως μέρος της καθημερινής ζωής. όχι αποκλειστικά για όσους είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν πρωτότυπα έργα τέχνης.

Το τέλος

Festival,  Henry Moore, 1951 

Ο Henri Moore έφυγε από τη ζωή στο σπίτι του σε ηλικία 88 ετών το 1986. Υπέφερε από αρθρίτιδα για αρκετό καιρό, αναμφίβολα το αποτέλεσμα δεκαετιών εργασίας με τα χέρια του, καθώς και από διαβήτη.

Τη στιγμή του θανάτου του, ήταν ο εν ζωή καλλιτέχνης με την υψηλότερη αξία σε δημοπρασία, με ένα γλυπτό να πουλήθηκε για 1,2 εκατομμύρια δολάρια το 1982. Ωστόσο, μέχρι το 1990 (τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του) το έργο του είχε φτάσει στο αποκορύφωμά του λίγο πάνω από 4 εκατομμύρια δολάρια. Μέχρι το 2012, είχε γίνει ο δεύτερος πιο ακριβός Βρετανός καλλιτέχνης του 20ου αιώνα όταν το Reclining Figure: Festival πωλήθηκε για περίπου 19 εκατομμύρια δολάρια.

Επιπλέον, η επιρροή του στη δουλειά των άλλων συνεχίζει να είναι αισθητή μέχρι σήμερα. Τρεις από τους δικούς του βοηθούς θα συνέχιζαν να γίνονται από μόνοι τους ευρέως γνωστοί γλύπτες αργότερα στην καριέρα τους, και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες όλων των στυλ, μέσων και γεωγραφίας ανέφεραν τον Μουρ ως εξέχουσα επιρροή.

Το ίδρυμα Henry Moore

Το σπίτι του Henry Moore Hoglands φωτογραφήθηκε από τον Jonty Wilde, 2010, μέσω του Ιδρύματος Henry Moore

Παρά το ποσό των χρημάτων που έβγαλε ο Henry Moore ως καλλιτέχνης, ήταν πάντα προσκολλημένος στη σοσιαλιστική αντίληψη που κυριαρχούσε στην άποψή του για τον κόσμο γύρω του. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, είχε πουλήσει έργα σε ένα κλάσμα της αγοραίας αξίας τους σε δημόσιους φορείς όπως το Δημοτικό Συμβούλιο του Λονδίνου, προκειμένου να εκτεθούν δημόσια στις λιγότερο εύπορες περιοχές της πόλης. Αυτός ο αλτρουισμός συνέχισε να γίνεται αισθητός και μετά τον θάνατό του, χάρη στην ίδρυση μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης στο όνομά του – για την οποία είχε κρατήσει χρήματα στην άκρη καθ `όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής του ζωής.

Το Ίδρυμα Henry Moore συνεχίζει να παρέχει εκπαίδευση και υποστήριξη σε πολλούς καλλιτέχνες και σκοπούς χάρη στα χρήματα που διέθεσε από την πώληση του έργου του κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Το Ίδρυμα τώρα διαχειρίζεται επίσης τα κτήματα του πρώην σπιτιού του, τα οποία περιλαμβάνουν μια τεράστια έκταση 70 στρεμμάτων στο χωριό Perry Green στην ύπαιθρο του Hertfordshire. Ο χώρος λειτουργεί ως μουσείο, γκαλερί, πάρκο γλυπτών και συγκρότημα στούντιο.

Το Ινστιτούτο Henry Moore, εδρεύει στην Gallery Τέχνης του Leeds – σχηματίζοντας μια παρακείμενη πτέρυγα στο κεντρικό κτίριο. Το Ινστιτούτο φιλοξενεί διεθνείς εκθέσεις γλυπτικής και φροντίζει τις συλλογές γλυπτών της κύριας γκαλερί. Στεγάζει επίσης ένα αρχείο αρχειοθέτησης και βιβλιοθήκη αφιερωμένων στη ζωή του Moore και στην ευρύτερη ιστορία της γλυπτικής.