Δύο χρόνια μετά την έναρξη της πιο αιματηρής σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστινίων από το 1948, ένα νέο παράθυρο ευκαιρίας φαίνεται να ανοίγει για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Η αποδοχή βασικών όρων του ειρηνευτικού σχεδίου του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ από τη Χαμάς και πλέον και από τον Ισλαμικό Τζιχάντ, αναπτερώνει τις ελπίδες για εκεχειρία, απελευθέρωση ομήρων και αρχή διαλόγου.
Η Χαμάς δήλωσε την πρόθεσή της να απελευθερώσει όλους τους εναπομείναντες Ισραηλινούς ομήρους που κρατούνται στη Γάζα, εκτιμάται ότι πρόκειται για 48 άτομα, εκ των οποίων περίπου 20 είναι πιθανώς εν ζωή καθώς και να παραδώσει την εξουσία σε άλλες παλαιστινιακές αρχές, σύμφωνα με τους βασικούς όρους του σχεδίου Τραμπ. Αν και απέφυγε να δεσμευτεί στον πλήρη αφοπλισμό της, η δήλωσή της χαρακτηρίστηκε από διεθνείς ηγέτες ως «σημαντικό βήμα» προς την ειρήνη.
Η απάντηση της Χαμάς προκάλεσε θετική διεθνή αντίδραση, με τον πρόεδρο Τραμπ να δηλώνει ότι «βλέπει σοβαρή πρόθεση για μια διαρκή ειρήνη». Το σχέδιο που παρουσίασε προβλέπει κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση ομήρων και κρατουμένων, αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από μεγάλα τμήματα της Γάζας και ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ σε αντάλλαγμα, η Χαμάς καλείται να παραδώσει τα όπλα και την εξουσία.
Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε το Σάββατο ότι ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την πρώτη φάση εφαρμογής του σχεδίου, έπειτα από εντολή της πολιτικής ηγεσίας. Αν και διατηρεί τις δυνάμεις του εντός Γάζας, υιοθέτησε αμυντική στάση, περιμένοντας να δει πώς θα εξελιχθούν οι διαπραγματεύσεις. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου φέρεται να υπέκυψε στην πίεση των ΗΠΑ και του Τραμπ, αν και η δήλωση του Ισραήλ υπογραμμίζει ότι ο στρατιωτικός στόχος της εξουδετέρωσης της Χαμάς παραμένει.
Περαιτέρω ώθηση στην ειρηνευτική δυναμική έδωσε η υποστήριξη που εξέφρασε το Σάββατο ο Ισλαμικός Τζιχάντ, η δεύτερη ισχυρότερη μαχητική παλαιστινιακή οργάνωση στη Γάζα. Η οργάνωση, που επίσης κρατά ομήρους και είναι γνωστή για τις σκληροπυρηνικές της θέσεις, ανακοίνωσε ότι η απάντηση της Χαμάς στο σχέδιο «αντικατοπτρίζει τη θέση όλων των παλαιστινιακών παρατάξεων αντίστασης». Το γεγονός ότι αυτή η υποστήριξη ήρθε λίγες ημέρες αφού η ίδια οργάνωση είχε απορρίψει την πρόταση, θεωρείται ένδειξη αλλαγής στάσης και πιθανής κοινής στρατηγικής στο εσωτερικό της Γάζας.
Στο διπλωματικό πεδίο, Άραβες μεσολαβητές από την Αίγυπτο και το Κατάρ προετοιμάζουν διαπραγματεύσεις που αποσκοπούν στην ενοποίηση της παλαιστινιακής πλευράς και στην εξεύρεση βιώσιμης λύσης για τη διακυβέρνηση της Γάζας μετά τον πόλεμο. Επίσης, εξετάζεται ταυτόχρονα η απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές, ως μέρος αμοιβαίων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Παρά τη θετική κινητικότητα, οι αβεβαιότητες παραμένουν. Η Χαμάς δεν δεσμεύτηκε ρητά για αφοπλισμό , ένα από τα βασικά αιτήματα του Ισραήλ. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η νέα ρητορική της οργάνωσης είναι περισσότερο επικοινωνιακή στρατηγική παρά ουσιαστική αλλαγή. Επιπλέον, υπάρχει ανησυχία ότι είτε η ίδια η Χαμάς είτε το Ισραήλ ή ακόμη και ο Τραμπ, εν όψει εκλογικών σκοπιμοτήτων, θα μπορούσαν να παρεκκλίνουν από την πορεία προς συμφωνία.
Στο μεταξύ, στη Γάζα η ανθρωπιστική κρίση συνεχίζεται. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της περιοχής, που ελέγχεται από τη Χαμάς αλλά θεωρείται αξιόπιστη πηγή από διεθνείς οργανισμούς, ο αριθμός των Παλαιστινίων νεκρών από την έναρξη του πολέμου ξεπερνά πλέον τους 67.000 — με τις γυναίκες και τα παιδιά να αποτελούν περίπου τους μισούς.
Οι οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων παραμένουν επιφυλακτικές και ανήσυχες. Όπως δήλωσε ο Γιεχούντα Κόεν, πατέρας ομήρου: «Υπάρχουν φόβοι από όλες τις πλευρές. Αλλά αν γίνει η συμφωνία, θα είναι εξαιτίας του Τραμπ. Τον εμπιστευόμαστε, γιατί είναι ο μόνος που κινείται πραγματικά».
Καθώς πλησιάζει η επέτειος της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023, η διεθνής κοινότητα και εκατομμύρια πολίτες, από τη Βαρκελώνη έως τη Λισαβόνα, ενώνουν τη φωνή τους ζητώντας ένα τέλος στον πόλεμο και την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου ειρήνης για τη Γάζα και το Ισραήλ.
