Το τέλος του πολέμου στη Γάζα προανήγγειλε στο περιθώριο της υπογραφής της ιστορικής συμφωνίας ο Ντόναλντ Τραμπ. Σχολίασε, μάλιστα, ότι «έπρεπε να περάσουν 3.000 χρόνια για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο».
Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε επίσης το έναυσμα για την εκκίνηση των συνομιλιών για τη δεύτερη φάση του σχεδίου του και την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας.
Μετά την απελευθέρωση των ομήρων, πολλοί υποστηρίζουν ότι το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό οδικό χάρτη. Αλλά η αλήθεια είναι ότι η Μέση Ανατολή έχει ξαναβρεθεί σε αυτή τη θέση. Η Χαμάς και το Ισραήλ έχουν πλέον συμφωνήσει σε έναν οδικό χάρτη για μια κατ’αρχήν ειρήνη, αλλά αυτό που ισχύει είναι πολύ παρόμοιο με τις συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός του παρελθόντος, και η κατάπαυση του πυρός δεν είναι το ίδιο με μια ειρηνευτική συμφωνία ή μια ανακωχή.
Τι χρειάζεται λοιπόν για να πετύχει το ειρηνευτικό σχέδιο;
Πρώτον, οι πολιτικές πιέσεις για την αποφυγή της επανάληψης των εχθροπραξιών θα πρέπει να συνεχιστούν. Πλέον με την απελευθέρωση των ομήρων, η Χαμάς θα χάσει ουσιαστικά κάθε εναπομένουσα επιρροή για μελλοντικές διαπραγματεύσεις σε περίπτωση επανάληψης των εχθροπραξιών.
Δεύτερον, η Χαμάς πιθανότατα θα πρέπει να παραιτηθεί από τα όπλα της και από οποιαδήποτε πολιτική εξουσία στη Γάζα. Προηγουμένως, η Χαμάς είχε δηλώσει ότι θα το έκανε αυτό μόνο υπό τον όρο της αναγνώρισης ενός κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους. Μόλις στις 10 Οκτωβρίου, φατρίες στη Γάζα δήλωσαν ότι δεν θα δεχθούν ξένη κηδεμονία, ένα βασικό μέρος του ειρηνευτικού σχεδίου, με τη διακυβέρνηση να καθορίζεται «απευθείας από το εθνικό συστατικό του λαού μας».
Σε σχέση με αυτό, οποιαδήποτε προσωρινή διακυβέρνηση ή αρχή που θα διαμορφωθεί στη Γάζα πρέπει να αντανακλά τις τοπικές ανάγκες. Το προτεινόμενο «όργανο ειρήνης» με επικεφαλής τον Τραμπ και τον πρώην πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ, ενδέχεται να επαναλάβει τα προηγούμενα λάθη, αποκλείοντας τους Παλαιστινίους από τις συζητήσεις για το μέλλον τους.
Μέρος της ειρηνευτικής συμφωνίας είναι η επανέναρξη της ροής ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά η τύχη του αποκλεισμού της Γάζας, ο οποίος ισχύει ουσιαστικά από το 2007, παραμένει ασαφής. Ο χερσαίος, θαλάσσιος και εναέριος αποκλεισμός, που επιβλήθηκε από την Αίγυπτο και το Ισραήλ μετά την πολιτική κατάληψη της Γάζας από τη Χαμάς, περιορίζει σε μεγάλο βαθμό τις εισαγωγές και την κυκλοφορία των κατοίκων της Γάζας.
Για να διατηρηθεί η ειρήνη στη Λωρίδα της Γάζας, η πολιτική ασφάλειας πρέπει να είναι σύμφωνη με τις παγκόσμιες ανθρωπιστικές αρχές και το διεθνές δίκαιο.
Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να θεωρήσουν την ειρήνη στη Γάζα ως θεμελιωδώς συνδεδεμένη με την ευρύτερη ειρήνη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Θα ήταν λάθος να θεωρηθεί η σύγκρουση στη Γάζα ως ξεχωριστή και ανεξάρτητη από την ευρύτερη παλαιστινιακή-ισραηλινή σύγκρουση.
Το πλήρες κείμενο της συμφωνίας για ειρήνη
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συμφωνίας για ειρήνη στη Λωρίδα της Γάζας που υπεγράφη κατά τη διάρκεια της Συνόδου που συγκάλεσε ο Ντόναλντ Τραμπ στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου:
«Εμείς, οι υπογεγραμμένοι, καλωσορίζουμε τη πραγματικά ιστορική δέσμευση και την εφαρμογή από όλες τις πλευρές της Ειρηνευτικής Συμφωνίας Τραμπ, η οποία έθεσε τέλος σε περισσότερα από δύο χρόνια βαθιάς οδύνης και απωλειών — ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο για την περιοχή, που ορίζεται από την ελπίδα, την ασφάλεια και ένα κοινό όραμα για ειρήνη και ευημερία.
Υποστηρίζουμε και στηρίζουμε τις ειλικρινείς προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα και να φέρει διαρκή ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Μαζί, θα εφαρμόσουμε αυτή τη συμφωνία με τρόπο που διασφαλίζει ειρήνη, ασφάλεια, σταθερότητα και ευκαιρίες για όλους τους λαούς της περιοχής, περιλαμβανομένων τόσο των Παλαιστινίων όσο και των Ισραηλινών.
Κατανοούμε ότι η διαρκής ειρήνη θα είναι εκείνη όπου τόσο οι Παλαιστίνιοι όσο και οι Ισραηλινοί μπορούν να ευημερούν, με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματά τους προστατευμένα, την ασφάλειά τους εγγυημένη και την αξιοπρέπειά τους διαφυλαγμένη.
Επιβεβαιώνουμε ότι ουσιαστική πρόοδος προκύπτει μέσω συνεργασίας και διαρκούς διαλόγου, και ότι η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ εθνών και λαών εξυπηρετεί τα διαρκή συμφέροντα της περιφερειακής και παγκόσμιας ειρήνης και σταθερότητας.
Αναγνωρίζουμε τη βαθιά ιστορική και πνευματική σημασία αυτής της περιοχής για τις θρησκευτικές κοινότητες των οποίων οι ρίζες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη γη — μεταξύ αυτών ο Χριστιανισμός, το Ισλάμ και ο Ιουδαϊσμός. Ο σεβασμός αυτών των ιερών δεσμών και η προστασία των πολιτιστικών και θρησκευτικών τους μνημείων θα παραμείνουν ύψιστης σημασίας στη δέσμευσή μας για ειρηνική συνύπαρξη.
Είμαστε ενωμένοι στην απόφασή μας να εξαλείψουμε τον εξτρεμισμό και τη ριζοσπαστικοποίηση σε όλες τους τις μορφές. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να ευημερήσει όταν η βία και ο ρατσισμός κανονικοποιούνται ή όταν ριζοσπαστικές ιδεολογίες απειλούν τον κοινωνικό ιστό. Δεσμευόμαστε να αντιμετωπίσουμε τις συνθήκες που επιτρέπουν την εξάπλωση του εξτρεμισμού και να προάγουμε την εκπαίδευση, τις ευκαιρίες και τον αμοιβαίο σεβασμό ως θεμέλια για διαρκή ειρήνη.
Με την παρούσα δεσμευόμαστε στην επίλυση μελλοντικών διαφορών μέσω διπλωματικής προσέγγισης και διαπραγματεύσεων και όχι μέσω βίας ή παρατεταμένων συγκρούσεων. Αναγνωρίζουμε ότι η Μέση Ανατολή δεν μπορεί να αντέξει έναν επίμονο κύκλο παρατεταμένων πολέμων, αδιέξοδων διαπραγματεύσεων ή την αποσπασματική, ελλιπή ή επιλεκτική εφαρμογή επιτυχώς συμφωνημένων όρων. Οι τραγωδίες των τελευταίων δύο ετών πρέπει να λειτουργήσουν ως μια επείγουσα υπενθύμιση ότι οι μελλοντικές γενιές αξίζουν κάτι καλύτερο από τις αποτυχίες του παρελθόντος.
Αναζητούμε ανεκτικότητα, αξιοπρέπεια και ίσες ευκαιρίες για κάθε άνθρωπο, διασφαλίζοντας ότι αυτή η περιοχή θα είναι ένας τόπος όπου όλοι μπορούν να επιδιώκουν τις φιλοδοξίες τους μέσα σε ειρήνη, ασφάλεια και οικονομική ευημερία, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας ή εθνότητας.
Επιδιώκουμε ένα συνολικό όραμα ειρήνης, ασφάλειας και κοινής ευημερίας στην περιοχή, βασισμένο στις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της κοινής μοίρας.
Με αυτό το πνεύμα, καλωσορίζουμε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην καθιέρωση συνολικών και διαρκών ειρηνευτικών ρυθμίσεων στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς και τη φιλική και αμοιβαία επωφελή σχέση μεταξύ του Ισραήλ και των περιφερειακών του γειτόνων. Δεσμευόμαστε να εργαστούμε συλλογικά για την εφαρμογή και διατήρηση αυτής της κληρονομιάς, χτίζοντας θεσμικά θεμέλια πάνω στα οποία οι μελλοντικές γενιές θα μπορούν να ευημερούν μαζί μέσα σε ειρήνη.
Δεσμευόμαστε σε ένα μέλλον διαρκούς ειρήνης».
Ντόναλντ Τζ. Τραμπ
Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής
Αμπντέλ Φατάχ Ελ-Σίσι
Πρόεδρος της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου
Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι
Εμίρης του Κράτους του Κατάρ
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας
Τα τρία μεγάλα ερωτήματα που εγείρει η συμφωνία για τη Γάζα
Το CNN σε ανάλυσή του εστιάζει σε τρία βασικά ερωτήματα.
Τι θα κάνει η Χαμάς;
Στην τελευταία συμφωνία ανταλλαγής, η Χαμάς χρησιμοποίησε την εκεχειρία για να ξαναπάρει τον έλεγχο της Γάζας, να εξοντώσει αντιφρονούντες Παλαιστίνιους και να εργαλειοποιήσει τους ομήρους. Όπως επισημαίνεται στην ανάλυση, «φαίνεται να επαναλαμβάνει το ίδιο μοτίβο», καθώς υπάρχουν ήδη μαρτυρίες για νέες συλλήψεις Παλαιστινίων στους δρόμους.
Αυτό έθεσε σε κίνδυνο κάθε ελπίδα να παραταθεί η κατάπαυση του πυρός που επιτεύχθηκε νωρίτερα φέτος σε μια μακροπρόθεσμη εκεχειρία.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η νέα συμφωνία επιτρέπει στις ισραηλινές δυνάμεις να παραμείνουν σε περισσότερο από το ήμισυ της Λωρίδας της Γάζας, κάτι που η Χαμάς πριν από φέτος δεν θα είχε ποτέ αποδεχτεί. Εξουσιοδοτεί ξένες στρατιωτικές δυνάμεις να εισέλθουν σε αυτές τις περιοχές για να διασφαλίσουν ότι η Χαμάς δεν θα μπορέσει ποτέ να επιστρέψει σε αυτές. Η νέα συμφωνία έχει επίσης την υποστήριξη σχεδόν όλων των αραβικών και μουσουλμανικών κρατών και καλεί τη Χαμάς να αφοπλιστεί.
Η Χαμάς στραφεί ξανά εναντίον αμάχων, το περιθώριο ελιγμών της είναι περιορισμένος.
Το CNN τονίσει στην ανάλυσή του ότι προκειμένου να ανακοδομηθεί η Γάζα, η Χαμάς πρέπει να αποδεχτεί τη συμφωνία στο σύνολό της και να παραιτηθεί από την ψευδή αξίωσή της για εξουσία στη Λωρίδα.
Αναπτύσσονται ενδιάμεσες πολιτικές και στρατιωτικές δομές;
Τα βασικά στοιχεία αυτής της συμφωνίας, πέρα από την απελευθέρωση των ομήρων, περιλαμβάνουν τη δημιουργία μιας προσωρινής δύναμης ασφαλείας και μιας πολιτικής δομής για τη Γάζα.
Εάν αυτές οι δομές τεθούν σε εφαρμογή, τότε το σχέδιο των 20 σημείων έχει πιθανότητες να επιτύχει. Ωστόσο, εάν δεν τεθούν σε εφαρμογή, τότε η Χαμάς θα μπορούσε με την πάροδο του χρόνου να αποκαταστήσει την εξουσία της με τη βία, ένα αποτέλεσμα που θα καταστρέψει κάθε ελπίδα για μακροπρόθεσμη ειρήνη ή αποκατάσταση της Λωρίδας της Γάζας, προσθέτει το CNN.
Αυτό σημαίνει ότι τις επόμενες εβδομάδες θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο αν οι χώρες είναι διατεθειμένες να συνεισφέρουν δυνάμεις σε μια προσωρινή δύναμη ασφαλείας και αν μπορεί να συσταθεί μια προσωρινή κυβερνητική οντότητα χωρίς να οδηγηθεί σε μήνες διαμάχης.
Το CNN σχολιάζει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις δεν θα μπουν στη Γάζα, αλλά θα έχουν καίριο ρόλο στη συγκέντρωση διεθνών συνεισφορών και στον συντονισμό της αποστολής. Στο πολιτικό επίπεδο, το ποιοι Παλαιστίνιοι θα συμμετάσχουν στον προσωρινό φορέα είναι εσωτερικό τους ζήτημα· χωρίς όμως ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ, η διαδικασία μπορεί να εκτραπεί σε αδιέξοδο, αφήνοντας κενό εξουσίας που θα εκμεταλλευθεί η Χαμάς.
Υπάρχει κάποιο βιώσιμο σχέδιο ανασυγκρότησης;
Η ανασυγκρότηση της Γάζας θα διαρκέσει μια δεκαετία ή και περισσότερο και θα κοστίσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Οι ΗΠΑ είχαν οργανώσει κάτι παρόμοιο πριν από δέκα χρόνια για τη Μοσούλη στο Ιράκ, αλλά η Γάζα είναι ακόμη πιο περίπλοκη περίπτωση: κάτω από το έδαφος της εκτείνονται πάνω από 300 μίλια σηράγγων, αποτέλεσμα 20ετούς υπόγειας κατασκευής από τη Χαμάς.
Οποιαδήποτε ελπίδα για την αποκατάσταση της Λωρίδας της Γάζας απαιτεί μια παγκοσμίως συντονισμένη προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με τη συμμετοχή Παλαιστινίων που δεν ανήκουν στη Χαμάς και τους τεράστιους πόρους των περιφερειακών εταίρων και συμμάχων της Αμερικής.
Φυσικά, αν η Χαμάς επιμείνει να διατηρήσει τον έλεγχο των περιοχών πάνω από τα σύνορα του Ισραήλ σύμφωνα με τη συμφωνία του Τραμπ, τότε θα είναι η Χαμάς που θα εμποδίζει την ανασυγκρότηση αυτών των περιοχών. Αν η Χαμάς δεν παραιτηθεί από τον έλεγχο της ασφάλειας, λίγες χώρες θα είναι διατεθειμένες να εισέλθουν στη Γάζα ή να διαθέσουν πόρους για την ανασυγκρότησή της.
Τις επόμενες 24 ώρες, το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί, όπως είναι φυσικό, στην επιστροφή των ομήρων μετά από 740 φρικτές ημέρες σε σκοτεινά τούνελ και ακατονόμαστα βασανιστήρια.
Τραμπ: Πετύχαμε το αδύνατο μετά από 3.000 χρόνια
Στην ομιλία του στην έναρξη της συνόδου του Σαρμ ελ Σέιχ, ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε τη σημερινή ημέρα «σπουδαία για τη Μέση Ανατολή».
«Αυτή είναι μια συμφωνία που θα κρατήσει», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, βάζοντας την υπογραφή του στο κείμενο του σχεδίου και δεσμεύοντας ουσιαστικά τόσο όσους συμμετείχαν, όσο και όσους δεν συμμετείχαν να στηρίξουν τη διαδικασία, ειδικότερα τώρα που μπαίνει στο πιο δύσκολο και σύνθετο στάδιο της.
«Αυτό πήρε 3.000 χρόνια, μπορείτε να το πιστέψετε; Και θα αντέξει», είπε ο Τραμπ καθώς υπέγραφε την συμφωνία.
«Είναι μια ιστορική ημέρα για ολόκληρη την περιοχή, πετύχαμε το αδύνατο» είπε, επαναλαμβάνοντας ότι «σήμερα δεν υπογράφουμε μόνο το τέλος του πολέμου στη Γάζα, υπογράφουμε μια νέα αρχή για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή».
«Τα πρώτα βήματα προς την ειρήνη είναι πάντα τα πιο δύσκολα και σήμερα, τα κάναμε μαζί» τόνισε και πρόσθεσε ότι η συμφωνία είναι τόσο μεγάλη που θα αποτρέψει έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο – ο οποίος, όπως είπε, θα μπορούσε να είχε λάβει χώρα στη Μέση Ανατολή.
Υπενθυμίζεται πως η δεύτερη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου έχει ήδη αρχίσει, καθώς διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως ανέφερε ο πρόεδρος Τραμπ, κάτι που επιβεβαίωσε και ο ειδικός διαπραγματευτής Στιβ Γουίτκοφ.
Διαβάστε επίσης:
Ανταπόκριση από τις ΗΠΑ: Λένα Αργύρη
Με πληροφορίες από CNN, The Conversation
