Ο αγώνας κατά των αιρέσεων & ο εορτασμός της κοίμησής του στις 30 Αυγούστου του 337 μ.Χ.
Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε στην αγιοτόκο Μ. Ασία περί το 239 και από μικρός αφιερώθηκε στο Θεό. Έζησε στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου, του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα. Είναι από τους ιερούς Πατέρες της πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, που το 325 στη Νίκαια καταδίκασαν την αίρεση του Αρείου. Ο άγιος Μητροφάνης ήταν Αρχιεπίσκοπος τότε Κωνσταντινουπόλεως αλλά επειδή ήταν πολύ γέρος και άρρωστος, τον αντιπροσώπευσε στη Σύνοδο ο Αλέξανδρος, ο οποίος ήταν ακόμα πρεσβύτερος και διακρινόταν για τη μεγάλη του ευσέβεια, την αρετή και την αγαθότητα του.
Αφού ολοκληρώθηκε η Σύνοδος και καταδικάστηκε ο `Αρειος, Άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε στο γέροντα αρχιεπίσκοπο Μητροφάνη, αποκαλύπτοντάς του τη βουλή του Θεού. Πρώτα όμως, τον βεβαίωσε για τον επάξιο τρόπο, με τον οποίο ο Αλέξανδρος τον αντιπροσώπευσε στη Σύνοδο, και κατόπιν του είπε πως εκείνος θα τον διαδεχόταν στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Αυτό έγινε γνωστό και όταν λίγο καιρό αργότερα κοιμήθηκε ο αρχιεπίσκοπος Μητροφάνης, ο Αλέξανδρος εξελέγη και τον διαδέχθηκε στον αρχιεπισκοπικό θρόνο.
Μπορεί η πρώτη Οικουμενική Σύνοδος να καταδίκασε την αίρεση του Αρείου, ωστόσο η αναταραχή στην Εκκλησία δεν είχε καταπαύσει.
Το 325 ο Άγιος Αλέξανδρος ήταν ένας από τους 318 Πατέρες της Εκκλησίας, που έλαβαν μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας για την καταδίκη της αίρεσης του Αρείου. Όχι μόνο στη Σύνοδο καταπολέμησε την αίρεση, αλλά και στην πορεία, ώς αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως.
O Άρειος είχε εξαπατήσει το βασιλιά Κωνσταντίνο ότι δήθεν πιστεύει ορθά, ενώ ο βασιλιάς διέταξε τον Αλέξανδρο να αφήσει τον Άρειο να μετέχει της Θείας Κοινωνίας.Τότε, ο Άγιος Αλέξανδρος, λυπημένος, προσευχήθηκε στο Θεό, ζητώντας τη βοήθεια Του. Η δέηση του εισακούσθηκε και το πρωί που ο Άρειος με πομπή θα πήγαινε στην εκκλησία, βρέθηκε το σώμα του σχισμένο και σκωληκόβρωτο. Ο Άγιος Αλέξανδρος απεβίωσε ειρηνικά σε ηλικία 98 ετών, το 337 μ.Χ.και η μνήμη του εορτάζεται στις 30 Αυγούστου, την ημέρα της οσιακής κοίμησής του.
Απολυτίκο
Μύσται ουράνιοι αποδεικνύμενοι, θείοι εκφάντορες τω κόσμω ώφθητε, την Εκκλησίαν του Χριστού, ποιμάναντες θεαρέστως, ιερέ Αλέξανδρε, της Τριάδος ο πρόμαχος, Ιωάννη ένδοξε, ο της χάριτος τρόφιμος, και Παύλε Ιερέων ακρότης, όθεν υμάς ανευφημούμεν.
